Re : Les néologismes amazighs
Azul,
please, can you mention in which regions the words exist, for exemple, where did you found the word AGG ? is it in amazi& of Kabylia?
for me : anagi derives from : aNaYYi = from aNeY (to see) (YY ---> G)
azul
tudert i tmazi&t
Azul fell-ak a gma,
Ula d nekk seg Wayt Iraten, seg lâer'c-nwen
Tis snat, nezmer ad nemyaru da s tmazight, acku iles-nnegh d iles amazigh, ur yelli d iles afr'ensis. Lemmer zemregh ad ssiwlegh ed waytmaten-nnegh Icelh'iyen ed Imazighen n Tlemmast n Merr'uk s tmazight, tili s tmazight kan ara ssawalegh id-sen da, imi kan taswiât-a ur zmiregh ad fehmegh akk ay-n qqaregh s tcelh'it, sseqdacegh tafr'ensist.
Tis krad', deg way-n yerzan "agg" (anamek-ines "ched"), amyag-a (verbe) ur t-sseqdacen deg Tmurt n Leqbayel n wass-a. Ahat yella yettusseqdac deg teqbaylit taqburt. D acu kan, amyag "agg" yejja-d adriz (later') deg teqbaylit n wass-a :
"agg" yefka-d "sigg" :
Sigg : ssed'her-d ighef-inek akk-n ad d-temmuqqled' seg ufella (seg nnig n ss'ur, seg nnig wexxam). Ad d-tinid' : La d-yettsiggi seg ss'ur (la d-yettmuqqul seg ufella, seg ss'ur).
Anagi : d win "yettaggen" (d win d-icehhden).
"Agg" mazal yettusseqdac deg tmazight n Tlemmast n Merr'uk ed tcelh'it. Deg Wayt Yezdeg (deg tmazight n Tlemmast n Merr'uk), anamek-ines "ched". Deg Ssus, anamek-ines "z'er, mmuqqel". Daghen, yessefk ad d-nger tamawt ghef wemcabah n unamek (lmeâna) gar wawal "agg" (ched) ed wawal "cahada" (ched, s taâr'abt). Nekni "agg" yettwaqqen unamek-ines gher "tmez'riwt, gher tmughli", yerna ula deg taâr'abt, "cahada" yettwaqqen unamek-ines gher "tmughli", imi deg taâr'abt yella daghen wemyag "caahada" (mmuqqel, z'er). Ahat amcabah-a deg unamek yesskanay-d az'ar-nni ucrik yellan gar yiles amazigh ed yilsawen afrusyawiyen (afroasiatiques).
Kecc tennid'-d ahat "anagi" nezmer ad t-nesseqreb gher uz'ar n "NY" ay d-yefkan "aney" (z'er, s tmaceght), maca "anagi" yettban-iyi-d yeqreb ugar gher "agg" wala gher "aney".
Amyag am "agg" gher-s talgha (forme) am "aR1R1" (R = targalt-consonne). Ihi, talgha-ines tcubeh tin "aR1", am "af, az', agh".
Yuwey-iyi-d R'ebbi imyagen am wi zemren ad sâun isuddimen (dérivés) n talgha-a : aRaRi :
Agg >>> anagi.
Z'er daghen amedya-a :
Agh >>> tawaghit (< *awaghi, seg talgha aRaRi)
Deg tgara, yessefk daghen ad d-nger tamawt imyagen am "aney", isem-nsen n umeggay (nom d'agent) ur gher-s talgha n "anagi" (anaRi), wanag gher-s talgha n "amaR1aR
2" :
AR1eR2 ==== AmaR1aR2
Aker ==== Amakar
Ihi, deg tez'ri (en théorie), amyag am "aney" ad yili gher-s isem n umeggay am "amanay" (win yettanyen).
Taneggarut akk, xsegh ad d-inigh is ghef leh'sab n Haddadou Mohand Akli, isem n Ayt Yanni yekka-d seg "Yanni" (d isem n wemdan - anthroponyme), u yezmer uneggaru-a ad yili yakka-d seg wemyag "aney" (z'er, mmuqqel). Ay-a yexs ad d-yini amyag "aney" yella yettusseqdac deg tmazight n Tmurt n Leqbayel zik.
Mi ara d-nini "zik", ur nez'ri melmi, imi iles-nnegh negh akk tintalyin-nnegh (dialectes) ur gher-sent amezruy yuran, ur gher-sent at'as n teftarin (documents) tiqburin yuran. Ghef way-a, ur tezmir ad tili gher-negh takti (lfekra) ghef melmi ay negren wawalen am "agg" ed "aney" seg teqbaylit-nnegh.
Tanemmirt
Rzut ghef udeg-nnegh, yella deg-s umaynut - Visitez notre site, il y a du nouveau :
http://imedyazen1.tripod.com